Υγεία: Σπιρουλίνα

Γιατί γίνεται τόσος θόρυβος για τις ιδιότητες ενός φυκιού; Μπορεί αλήθεια να μας αδυνατίσει ή να μας προστατέψει από ασθένειες; Που σταματάει η πραγματικότητα για τις ωφέλειες της και από πού αρχίζει ο μύθος για την αποτελεσματικότητά της; Η σπιρουλίνα ανήκει στην κατηγορία των βρώσιμων φυκιών, δηλαδή αυτών που υπάρχει η δυνατότητα να καλλιεργηθούν και να καταναλωθούν ως τροφή από τον άνθρωπο.

Πρόκειται για ένα μικροσκοπικό φύκι του γλυκού νερού, με χαρακτηριστικό κυανοπράσινο χρώμα, που οφείλεται σε φυσικές χρωστικές: το κυανό χρώμα στην φυκοκυανίνη, το πράσινο στη χλωροφύλλη.

Επιστημονικά, ονομάζεται «αρθροσπείρα» γιατί αποτελείται από πολλά κύτταρα που σχηματίζουν μεταξύ τους νημάτια, τα οποία πολλές φορές είναι σπειροειδή.


Από το χτες στο σήμερα

Παρά το γεγονός ότι η ύπαρξή της χρονολογείται εδώ και τουλάχιστον τρία δισεκατομμύρια χρόνια το ερευνητικό ενδιαφέρον για τη σπιρουλίνα ξεκίνησε μόλις τις τελευταίες 2-3 δεκαετίες. Αφορμή αποτέλεσε η αναζήτηση της ΝΑΣΑ για «συμπυκνωμένες τροφές» υψηλής βιολογικής αξίας, που θα μπορούσαν να θρέψουν τους αστροναύτες κατά την παραμονή τους στο διάστημα ή να αξιοποιηθούν μελλοντικά για καλλιέργειες σε άλλους πλανήτες. Οι ενθουσιώδεις επίσημες αναφορές που χαρακτήριζαν τη σπιρουλίνα «θαύμα της φύσης», «τροφή του μέλλοντος» (ΝΑΣΑ) και «ιδανική τροφή για την ανθρωπότητα» (ΟΗΕ) σε συνδυασμό με την άρση της προστασίας από κάθε δικαίωμα ευρεσιτεχνίας, που μείωσε σημαντικά το κόστος παραγωγής της, είχαν ως αποτέλεσμα την πολύ γρήγορη διάδοσή της.

Σήμερα, η σπιρουλίνα παράγεται ως επί το πλείστον με βιολογικές μεθόδους σε ελεγχόμενες υδατοκαλλιέργειες και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της καθημερινής διατροφής εκατομμυρίων ανθρώπων, ιδιαίτερα δε των χορτοφάγων.


Πώς παράγεται;

Με τη βοήθεια της ηλιακής ακτινοβολίας και του διοξειδίου του άνθρακα της ατμόσφαιρας, η σπιρουλίνα αναπτύσσεται σχετικά εύκολα μέσα στο υδάτινο στοιχείο, τόσο στο γλυκό νερό υποτροπικών περιοχών (π.χ. σε φυσικές λίμνες, ζεστές και υψηλής αλκαλικότητας), όσο και στο θαλασσινό. Εντούτοις, ο πιο διαδεδομένος τρόπος παραγωγής της είναι η υδατοκαλλιέργεια σε πολύ καθαρές δεξαμενές, κάτω από ειδικές περιβαλλοντικές συνθήκες. Η παραγωγή γίνεται με σύγχρονες τεχνολογικές μεθόδους αλλά με απόλυτα φυσικούς τρόπους, χωρίς να χρησιμοποιούνται λιπάσματα, εντομοκτόνα, συντηρητικά ή γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί.

Στη συνέχεια η σπιρουλίνα θερίζεται, ξηραίνεται ή υγροποιείται, τυποποιείται σε διάφορες μορφές (ταμπλέτες, κάψουλες, σκόνη, νιφάδες ή υγρό σιρόπι), συσκευάζεται και διατίθεται στο εμπόριο. Πιο σπάνια, προστίθεται ως συστατικό σε άλλες τροφές, κυρίως σε ζυμαρικά νιόκι, σάλτσες και αρτοσκευάσματα.

* Σπιρουλίνα εξαιρετικής ποιότητας, πιστοποιημένη ως «βιολογικό προϊόν», παράγεται και στην Ελλάδα στην Νιγρίτα του νομού Σερρών, μετά από έρευνες του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου που υπέδειξαν τη συγκεκριμένη περιοχή ως ιδανική για την καλλιέργειά της.


Ποια είναι τα θρεπτικά της συστατικά;

Εξαιτίας των πολυάριθμων θρεπτικών της συστατικών, η σπιρουλίνα θεωρείται τροφή πλήρης και με μοναδικά χαρακτηριστικά. Μεταξύ των άλλων, περιέχει πρωτεΐνες σε ποσοστό 55-70%, 15-25% υδατάνθρακες, 6-8% λιπαρά, χλωροφύλλη, τέσσερις διαφορετικές μοριακές μορφές β-καροτίνης και μεγάλες ποσότητες φυτοθρεπτικών, μετάλλων (σίδηρος, κάλιο, μαγνήσιο, κ.ά.), ιχνοστοιχείων και βιταμινών Ε, Α, Κ και Β, συμπεριλαμβανομένης και τις βιταμίνης Β12.

Πράγματι λοιπόν, η σπιρουλίνα είναι πολύ πλούσια σε πληθώρα συστατικών, που μάλιστα δεν υπάρχουν σε καμία άλλη φυτική τροφή σε τέτοια έκταση ή αναλογίες. Επιπλέον όμως, κι αυτό είναι το σημαντικότερο, τα συστατικά της έχουν υψηλή βιοδιαθεσιμότητα, αφομοιώνονται δηλαδή και αξιοποιούνται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τον ανθρώπινο οργανισμό.

Τα πλεονεκτήματά της

Η σπιρουλίνα:

- Περιέχει περισσότερα από 100 ωφέλιμα θρεπτικά στοιχεία, απολύτως αναγκαία για τον ανθρώπινο οργανισμό.

- Είναι η πλουσιότερη φυτική πηγή πρωτεϊνών.

- Έχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα που πρέπει να λαμβάνουμε καθημερινά μέσω των τροφών.

- Διαθέτει την υψηλότερη περιεκτικότητα σε σίδηρο από όλες τις φυτικές τροφές.

- Αποτελεί πηγή Β12, βιταμίνης που υπάρχει μόνο στις ζωικές τροφές και συνήθως παρατηρείται έλλειψή της στους αποκλειστικά χορτοφάγους.

- Περιέχει πολλά διαφορετικά φυτοθρεπτικά, τα περισσότερα με αποδεδειγμένες αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

- Είναι πλούσια σε γ-λινολεϊκό οξύ, το οποίο χρησιμοποιείται από τον οργανισμό για την παραγωγή της προσταγλανδίνης Ε1, που παίζει σημαντικό ρόλο στην ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος.

- Έχει άριστη πεπτικότητα και υψηλότατη βιοδιαθεσιμότητα.

Προσοχή στις συγκρίσεις…

Χωρίς καμία αμφισβήτηση, η σπιρουλίνα αποτελεί θρεπτικά κορυφαία τροφή. Εντούτοις, συγκρίσεις και επισημάνσεις του τύπου ότι περιέχει 50 φορές περισσότερο σίδηρο από το σπανάκι, 25 φορές περισσότερη β-καροτίνη από τα καρότα ή 6 φορές περισσότερη Β12 από το μοσχαρίσιο συκώτι, είναι κατά βάση αποπροσανατολιστικές και λειτουργούν παραπλανητικά. Κι αυτό γιατί η σύγκριση γίνεται πάντα με σημείο αναφοράς τα 100 γραμμάρια κάθε τροφής. Όμως, 100 γραμμάρια καρότα ή συκώτι μπορούμε να φάμε όλοι, αλλά 100 γραμμάρια σπιρουλίνας είναι αδύνατο να καταναλώσουμε, αφού η μέση συνιστώμενη ημερήσια δόση της είναι 2-5 γραμμάρια.


Αποδεδειγμένες ωφέλειες

Η σπιρουλίνα βοηθάει την πέψη και προωθεί τις εντερικές λειτουργίες, αυξάνοντας συγχρόνως την απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών των υπολοίπων τροφών. Μας ενισχύει επίσης με ποικίλα ωφέλιμα συστατικά και υπό αυτό το πρίσμα συμβάλλει στην πρόληψη και αντιμετώπιση διαφόρων διατροφικών ελλείψεων και επομένως στη θρέψη και στη διατήρηση του οργανισμού μας σε καλή λειτουργική κατάσταση.


Ωφέλειες και από τα επιμέρους συστατικά της

Ορισμένα από τα συστατικά της σπιρουλίνας, έχουν θετικά αποτελέσματα και σε άλλους τομείς εκτός της θρέψης. Πιο συγκεκριμένα:

Αμινοξέα: προστατεύουν τα εγκεφαλικά κύτταρα, βελτιώνουν τη λειτουργία του νευρικού συστήματος, ενισχύουν το μυϊκό ιστό.

Αντιοξειδωτικά: δρουν κατά των ελευθέρων ριζών, εμποδίζουν την πρόωρη γήρανση.

Γ-λινολεϊκό οξύ (CLA): βοηθάει στην αντιμετώπιση του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου, συμβάλλει στην ελάττωση της υψηλής χοληστερόλης και στον έλεγχο του σωματικού βάρους, ενισχύει την παραγωγή καλών εικοσανοειδών, ανακουφίζει από χρόνιες φλεγμονές.

Σπιρουλάνη: εμποδίζει ή καθυστερεί την ανάπτυξη ορισμένων ιών. Μελετάται η δράση της σε ασθενείς που πάσχουν από AIDS.

Φυκοκυανίνη: δρα αντιοξειδωτικά, υποστηρίζει την αποτοξινωτική δράση ήπατος και νεφρών, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Χλωροφύλλη: βοηθάει στο σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων, διεγείρει τη λειτουργία του εντέρου και του ήπατος, συμβάλλει στην απομάκρυνση των τοξινών.

Ενδεχόμενες ωφέλειες κατά περίπτωση

Σε έρευνες με ερωτηματολόγια υποκειμενικής αντίληψης κατάστασης, αρκετά άτομα αναφέρουν ότι η κατανάλωση σπιρουλίνας τούς προσφέρει μεγαλύτερη ανθεκτικότητα απέναντι σε ασθένειες, ταχύτερη ανάρρωση, περισσότερη ενέργεια, αυξημένη αντοχή και βελτίωση των σωματικών και πνευματικών επιδόσεων. Άλλα άτομα δηλώνουν ότι έχουν αποκτήσει πιο υγιή επιδερμίδα, πυκνότερα μαλλιά και πιο σκληρά νύχια, ενώ κάποιοι παρατηρούν ότι η σπιρουλίνα τους βοηθάει να ελαττώσουν την όρεξή τους και να χάσουν κιλά ή να τα διατηρήσουν ευκολότερα υπό έλεγχο.


Αδυνατίζει;

Η σπιρουλίνα δεν είναι κάποιο «θαυματουργό προϊόν αδυνατίσματος» που κόβει την όρεξη, καίει τα λίπη ή αναγκάζει το σώμα να χάσει κιλά αυξάνοντας τη ταχύτητα του μεταβολισμού. Εάν νομίζετε κάτι τέτοιο, σφάλλετε! Επειδή όμως είναι μια συμπυκνωμένη τροφή με πολλές πρωτεΐνες, άφθονα χρήσιμα συστατικά και λίγες θερμίδες, η κατανάλωσή της μπορεί να βοηθήσει στην κάλυψη των αυξημένων αναγκών του οργανισμού σε περιόδους μη ισορροπημένης διατροφής, μειωμένης λήψης τροφής και περικοπής θερμίδων, όπως π.χ. κατά τη διάρκεια δίαιτας για απώλεια βάρους. Επιπλέον, σε κάποια άτομα, πιθανώς συμβάλλει στη χαλιναγώγηση της πείνας, όταν αυτή οφείλεται σε μείωση της κυτταρικής ενέργειας από έλλειψη ουσιωδών θρεπτικών συστατικών.


Ποιοι μπορούν να τη λαμβάνουν;

Αποκλειστικά χορτοφάγοι και ημιχορτοφάγοι.

Άτομα που δεν διατρέφονται καλά, παρουσιάζουν διατροφικές ελλείψεις, ακολουθούν εξειδικευμένα διαιτολόγια ή έχουν αυξημένες θρεπτικές ανάγκες.

Άτομα με πολύ δραστήριο τρόπο ζωής ή έντονες σωματικές δραστηριότητες, όπως π.χ. οι αθλητές.

Σε περιόδους αυξημένης κούρασης, μειωμένης ενέργειας, υπερβολικού άγχους ή κατά την ανάρρωση μετά από ασθένεια.

Κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης.

Βοήθημα σε προσπάθεια αδυνατίσματος.

Μην ξεχνάτε: Για τους αποκλειστικά χορτοφάγους, η σπιρουλίνα χαρακτηρίζεται ως «Θείο Δώρο». Αυτό αιτιολογείται αφενός από την πληρότητά της σε πρωτεΐνες, αφετέρου από την υψηλή της περιεκτικότητα σε συστατικά που δύσκολα εντοπίζονται σε άλλα τρόφιμα φυτικής προέλευσης.

Είναι ασφαλής;
Εκτενείς τοξικολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι η σπιρουλίνα είναι ένα πολύ ασφαλές διατροφικό προϊόν, τόσο που δύναται να χρησιμοποιηθεί ακόμα και από παιδιά, εγκύους ή άτομα που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, εφόσον βέβαια συμβουλευτούν πρώτα τον ιατρό τους. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να γίνεται υπέρβαση της συνιστώμενης δοσολογίας, ενώ άτομα που αντιμετωπίζουν διαταραχές του θυρεοειδή θα πρέπει να βεβαιώνονται ότι το προϊόν που επιλέγουν δεν περιέχει καθόλου ιώδιο.

Συμπέρασμα

Η σπιρουλίνα δεν είναι «φύκι που πωλείται για μεταξωτή κορδέλα», αλλά ούτε η πανάκεια που θα λύσει ως δια μαγείας όλα τα διατροφικά μας προβλήματα ή θα καλύψει όλες τις θρεπτικές ελλείψεις μας. Αποτελεί όμως μια πολύτιμη τροφή και ένα φυσικό συμπλήρωμα που, στα πλαίσια ενός σχετικά ισορροπημένου διαιτολογίου, μας προσφέρει το «κάτι επιπλέον» που όλοι αναζητάμε, ένα κάποιο πλεονέκτημα. Με αυτό το σκεπτικό, και χωρίς βέβαια να περιμένουμε θαύματα, η σπιρουλίνα μπορεί να συμβάλλει με ασφάλεια στην ενίσχυση του οργανισμού, στην αύξηση της ενεργητικότητας, στον έλεγχο του σωματικού βάρους και στη διατήρηση ενός καλού επιπέδου υγείας.

ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΔΕΔΟΥΚΟ

Υ.Γ: Αφορμή για αυτή την ανάρτηση στάθηκε ο μύθος που κυκλοφορεί σχετικά με την ''υπερτροφή'' που θα λύσει το παγκόσμιο επισιτιστικό πρόβλημα και ονομάζεται σπιρουλίνα. Τους τελευταίους μήνες το διαδίκτυο έχει γεμίσει διαφημίσεις σχετικά με e-shops που πωλούν αυτή την ''υπέρτροφη'' και τις απίστευτες ιδιότητες της.Όσοι λοιπόν την πιστέψατε και την προμηθευτήκατε με την ελπίδα να χάσετε κιλά,να κάνετε αποτοξίνωση και να έχετε ανεξάντλητα αποθέματα ενέργειας..μάλλον γελαστήκατε.Η σπιρουλίνα δεν είναι τίποτα άλλο απο ένα ακόμη συμπλήρωμα διατροφής και όπως όλα τα συμπληρώματα πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο και απο άτομα που τα έχουν πραγματικά ανάγκη.Σίγουρα είναι εντυπωσιακά τα διατροφικά της στοιχεία όσον αφορά τα μέταλλα και τις βιταμίνες που περιλαμβάνει αλλά μέχρι εκεί.Με αυτό το άρθρο πιστεύω να σχηματίσατε μιά πιό ξεκάθαρη άποψη.